ಮೀನು ಸಾಕಾಣಿಕೆ(Fish farming) ಎಂದರೆ ‘ಆಹಾರವನ್ನು(Food) ಉತ್ಪಾದಿಸುವ ಉದ್ದೇಶಕ್ಕಾಗಿ ಟ್ಯಾಂಕ್‌ಗಳು(Tank), ಕೊಳಗಳು(Lake) ಅಥವಾ ಇತರ ಆವರಣಗಳಲ್ಲಿ ವಾಣಿಜ್ಯಿಕವಾಗಿ ಮೀನುಗಳನ್ನು ಸಾಕುವುದು’. ) ಮೀನು ಸಾಕಣೆಯು ಈಗಾಗಲೇ ಪ್ರಪಂಚದಾದ್ಯಂತ ಲಾಭದಾಯಕ ವ್ಯಾಪಾರ(Profitable business) ಉದ್ಯಮವಾಗಿ ಸ್ಥಾಪಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ. ಮೀನು ಆಹಾರ ಮತ್ತು ಪ್ರೋಟೀನ್‌ನ ಉತ್ತಮ ಮೂಲವಾಗಿದೆ.
ಕ್ಷಿಪ್ರ ಜನಸಂಖ್ಯೆಯ ಬೆಳವಣಿಗೆಗೆ ಅನುಗುಣವಾಗಿ ಮೀನು ಮತ್ತು ಮೀನು ಸಂಬಂಧಿತ ಉತ್ಪನ್ನಗಳ ಬೇಡಿಕೆ ಮತ್ತು ಬೆಲೆ ಕೂಡ ವೇಗವಾಗಿ ಹೆಚ್ಚುತ್ತಿದೆ. ಪ್ರಪಂಚದಾದ್ಯಂತ ಈ ವ್ಯವಹಾರವನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸಲು ಇದು ಮುಖ್ಯ ಕಾರಣವಾಗಿದೆ. ಪ್ರಪಂಚದಾದ್ಯಂತದ ಬಹುತೇಕ ಎಲ್ಲಾ ದೇಶಗಳು ಮೀನು ಸಾಕಣೆ ವ್ಯವಹಾರಕ್ಕೆ ಹೇಗಾದರೂ ಸೂಕ್ತವಾಗಿದೆ. ಆದರೆ ಕರಾವಳಿ ಪ್ರದೇಶಗಳನ್ನು(Coastal) ಹೊಂದಿರುವ ದೇಶಗಳು ಈ ವ್ಯವಹಾರಕ್ಕೆ ಬಹಳ ಸೂಕ್ತವಾಗಿದೆ. ಅನೇಕ ಪ್ರದೇಶಗಳಿವೆ, ಅಲ್ಲಿ ಮೀನು ಸಾಕಣೆ ವ್ಯಾಪಾರವು ಜನರ ಜೀವನಕ್ಕೆ ಏಕೈಕ ಮಾರ್ಗವಾಗಿದೆ. ಆದಾಗ್ಯೂ, ಇಲ್ಲಿ ನಾವು ಮೀನು ಸಾಕಣೆಯ ಅನುಕೂಲಗಳು ಮತ್ತು ವಾಣಿಜ್ಯಿಕವಾಗಿ ಈ ವ್ಯವಹಾರವನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸುವ ಹಂತಗಳ ಬಗ್ಗೆ ವಿವರಿಸುತ್ತಿದ್ದೇವೆ.
ವಿವಿಧ ಜಾತಿಯ ಬಿತ್ತನೆ ಮೀನು ಮರಿಗಳು ಜೂನ್ ತಿಂಗಳಿನಿಂದ ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್‌ವರೆಗೆ ಮೀನು ಉತ್ಪಾದನಾ ಕೇಂದ್ರಗಳಲ್ಲಿ ದೊರೆಯುತ್ತವೆ. ಬಿತ್ತುವಾಗ 4ರಿಂದ 5 ಸೆ.ಮೀ. ಉದ್ದನೆಯ ಮೀನು ಮರಿಗಳನ್ನು ಬಿತ್ತಬೇಕು. ಮೀನುಮರಿಗಳಿಗೆ ಕೃತಕ ಆಹಾರವನ್ನು ಒದಗಿಸುವುದಾದರೆ ಎಕರೆಗೆ 3000-4000 ಮೀನುಮರಿಗಳ ಬಿತ್ತನೆ ಮಾಡಬಹುದು.
ಕೇವಲ ನೈಸರ್ಗಿಕ ಆಹಾರದಲ್ಲಿ ಸಾಕಾಣಿಕೆ ಮಾಡುವುದಾದರೆ ಎಕರೆಗೆ 2000 ಮರಿಗಳನ್ನು ಬಿತ್ತಿ ಬೆಳೆಯಬಹುದು. ಕಾಟ್ಲ, ರೋಹು, ಮೃಗಾಲ್ ಮೀನು ಮರಿಗಳನ್ನು 4:3:3ರ ಅನುಪಾತದಲ್ಲಿ ಬಿತ್ತಬೇಕು. ಕಾಟ್ಲ, ರೋಹು, ಮೃಗಾಲ್ ಹಾಗೂ ಬೆಳ್ಳಿಗೆಂಡೆ, ಹುಲ್ಲುಗೆಂಡೆ, ಸಾಮಾನ್ಯ ಗೆಂಡೆ ಮೀನು ಮರಿಗಳನ್ನು ಒಟ್ಟಾಗಿ ಬಿತ್ತುವುದಾದರೆ 2:5:1 :5:0:2:0:2:0ರ ಅನುಪಾತದಲ್ಲಿ ಬಿತ್ತಬಹುದು.
ಕೃತಕ ಆಹಾರ: ಮೀನುಮರಿಗಳ ಶೀಘ್ರ ಬೆಳವಣಿಗೆಗೆ ಕೃತಕ ಆಹಾರ ಕೊಡುವುದು ಮುಖ್ಯ. ಶೇಂಗಾ ಹಿಂಡಿ ಹಾಗೂ ಅಕ್ಕಿತೌಡನ್ನು 1:1ರ ಪ್ರಮಾಣದಲ್ಲಿ ಮೀನು ಮರಿಗಳಿಗೆ ಆಹಾರವಾಗಿ ಕೊಡಬೇಕು. ಒಂದು ಎಕರೆಗೆ ಸುಮಾರು 3000 ಮೀನುಮರಿಗಳನ್ನು ಬಿತ್ತಿದಾಗ ಮೊದಲ ತಿಂಗಳು ಆಹಾರವನ್ನು ಪ್ರತಿದಿನಕ್ಕೆ 1.6ಕಿ.ಗ್ರಾಂ, ಎರಡನೇ ತಿಂಗಳು 2 ಕಿ.ಗ್ರಾಂ. ಮೂರನೇ ತಿಂಗಳು 2.4 ಕಿ.ಗ್ರಾಂ, ನಾಲ್ಕನೇ ತಿಂಗಳು 3.2 ಕಿ.ಗ್ರಾಂ, ಐದನೇ ತಿಂಗಳು 4 ಕಿ.ಗ್ರಾಂ. ಆರನೇ ತಿಂಗಳು 4.8 ಕಿ.ಗ್ರಾಂ, ಏಳನೇ ತಿಂಗಳು 5.6. ಕಿ.ಗ್ರಾಂ, ಎಂಟು, ಒಂಬತ್ತು ಮತ್ತು ಹತ್ತನೇ ತಿಂಗಳು ಕ್ರಮವಾಗಿ 6.4, 7.2, ಮತ್ತು 8 ಕಿ.ಗ್ರಾಂ. ಕೃತಕ ಆಹಾರವನ್ನು ಒದಗಿಸಬೇಕು.
ಕೃತಕ ಆಹಾರವನ್ನು ಚಪಾತಿ ಹಿಟ್ಟಿನ ಹದಕ್ಕೆ ಕಲಸಿ ಮೀನುಗಳ ದೇಹ ತೂಕದ ಶೇ 2ರಂತೆ ಪ್ರತಿ ದಿವಸ ಕೊಡಬೇಕು. ಪ್ರತಿ ತಿಂಗಳು ಮೀನುಗಳನ್ನು ಹಿಡಿದು ಅವುಗಳ ಬೆಳವಣಿಗೆ ಹಾಗೂ ಆರೋಗ್ಯವನ್ನು ಖಚಿತಪಡಿಸಿಕೊಂಡು ಆಹಾರ ಒದಗಿಸುವುದು ಉತ್ತಮ. ಕೆರೆಯಲ್ಲಿ ಸುಮಾರು 8 ರಿಂದ 10 ತಿಂಗಳು ಪಾಲನೆ ಮಾಡಿದ ಮೀನುಗಳು ಈ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ 0.75ಯಿಂದ 1.25 ಕಿ.ಗ್ರಾಂ ಬೆಳೆಯಬಲ್ಲವು. ಮಾರುಕಟ್ಟೆಯಲ್ಲಿ ಬೇಡಿಕೆಗೆ ಅನುಗುಣವಾಗಿ ಮೀನುಗಳನ್ನು ಹಿಡಿದು ಮಾರಾಟ ಮಾಡುವುದು ಸೂಕ್ತ.
ಮೂಲ : ಡಿಜಿಟಲ್‌ ಸಂಗ್ರಹ
