ನಮಗೆ ಗೊತ್ತಿರದ ಕೆಲವು ಅಯೋಧ್ಯೆ ನೆನಪುಗಳು…!! | ಪ್ರತಿಯೊಬ್ಬರಿಗೆ ತಿಳಿದಿರಬೇಕಾದ ಮಾಹಿತಿ ಇದು… |

ಕೆ.ಕೆ.ನಾಯರ್ ಎಂದೇ ಪ್ರಸಿದ್ಧರಾದ ಕಂದಂಗಲತ್ತಿಲ್ ಕರುಣಾಕರನ್ ನಾಯರ್ ಅವರು ನಿರ್ವಹಿಸಿದ ಪ್ರಮುಖ ಪಾತ್ರವನ್ನು ತಿಳಿದುಕೊಳ್ಳದೇ ಹೋದರೆ ಅಯೋಧ್ಯಾ ಚಳವಳಿಯ ಐತಿಹಾಸಿಕ ನಿರೂಪಣೆಯು ಅಪೂರ್ಣವಾಗುತ್ತದೆ. ಅಯೋಧ್ಯೆಯಲ್ಲಿ(Ayodya) ಶ್ರೀರಾಮನ ಭೂಮಿ(Rama Bhoomi) ಸಿಗಲು ಕಾರಣಕರ್ತರಾದ ಕೆ.ಕೆ.ನಾಯರ್(K K Nayar) ಬಗ್ಗೆ ಒಂದಿಷ್ಟು ಮಾಹಿತಿ…

ಕರುಣಾಕರನ್ ನಾಯರ್ ಅವರು ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 7, 1907 ರಂದು ಕೇರಳದ(Kerala) ಆಲಪ್ಪುಳದ ಗುಟಂಕಾಡು ಎಂಬ ಸಣ್ಣ ಹಳ್ಳಿಯಲ್ಲಿ ಜನಿಸಿದರು. ಭಾರತದ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯದ(Indian Freedom) ಮೊದಲು, ಅವರು ಇಂಗ್ಲೆಂಡ್‌ಗೆ(England) ಹೋದರು ಮತ್ತು 21 ನೇ ವಯಸ್ಸಿನಲ್ಲಿ ಬ್ಯಾರಿಸ್ಟರ್ ಆಗಿದ್ದರು ಮತ್ತು ಮನೆಗೆ ಹಿಂದಿರುಗುವ ಮೊದಲು ICS ಪರೀಕ್ಷೆಯಲ್ಲಿ ಯಶಸ್ವಿಯಾಗಿದ್ದರು. ಕೇರಳದಲ್ಲಿ ಕೆಲಕಾಲ ದುಡಿದು ಪ್ರಾಮಾಣಿಕತೆ, ಧೈರ್ಯ, ಶೌರ್ಯಕ್ಕೆ ಹೆಸರಾಗಿದ್ದ ಅವರು ಜನಸೇವಕರಾಗಿ ಖ್ಯಾತಿ ಗಳಿಸಿದ್ದರು.

1945 ರಲ್ಲಿ ಅವರು ಉತ್ತರ ಪ್ರದೇಶ(Uttar Pradesh) ರಾಜ್ಯಕ್ಕೆ ನಾಗರಿಕ ಸೇವಕರಾಗಿ ಸೇರಿದರು. ಅಲ್ಲಿ ಅವರು ವಿವಿಧ ಹುದ್ದೆಗಳಲ್ಲಿ ಸೇವೆ ಸಲ್ಲಿಸಿದರು ಮತ್ತು ಜೂನ್ 1, 1949 ರಂದು ಫೈಜಾಬಾದ್‌ನ ಡೆಪ್ಯುಟಿ ಕಮಿಷನರ್ ಮತ್ತು ಜಿಲ್ಲಾ ಮ್ಯಾಜಿಸ್ಟ್ರೇಟ್ ಆಗಿ ನೇಮಕಗೊಂಡರು. ಅಯೋಧ್ಯೆಯಲ್ಲಿ ಹಠಾತ್ತನೆ ಬಾಲ ರಾಮವಿಗ್ರಹ ಕಾಣಿಸಿಕೊಂಡಿದೆ ಎಂಬ ದೂರಿನ ಹಿನ್ನೆಲೆಯಲ್ಲಿ ಅಂದಿನ ಪ್ರಧಾನಿ ನೆಹರೂ ಅವರು ತನಿಖೆ ನಡೆಸಿ ವರದಿ ಸಲ್ಲಿಸುವಂತೆ ರಾಜ್ಯ ಸರ್ಕಾರಕ್ಕೆ ಆದೇಶಿಸಿದರು. ರಾಜ್ಯದ ಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿ ಗೋವಿಂದ ವಲ್ಲಭ ಪಂತ್ ಅವರು ಕೆ.ಕೆ.ನಾಯರ್ ಅವರನ್ನು ಅಲ್ಲಿಗೆ ಹೋಗಿ ವಿಚಾರಿಸಲು ವಿನಂತಿಸಿದರು. ನಾಯರ್ ಅವರು ತಮ್ಮ ಅಧೀನದಲ್ಲಿದ್ದ ಶ್ರೀ ಗುರುದತ್ ಸಿಂಗ್ ಅವರನ್ನು ತನಿಖೆ ಮಾಡಿ ವರದಿ ಸಲ್ಲಿಸುವಂತೆ ಕೇಳಿಕೊಂಡರು.

ಸಿಂಗ್ ಅಲ್ಲಿಗೆ ಹೋಗಿ ವಿಸ್ತೃತ ವರದಿಯನ್ನು ಕೆಕೆ ನಾಯರ್ ಅವರಿಗೆ ಸಲ್ಲಿಸಿದರು. ಹಿಂದೂಗಳು ಅಯೋಧ್ಯೆಯನ್ನು ಭಗವಾನ್ ರಾಮನ (ರಾಮ್ ಲಲ್ಲಾ) ಜನ್ಮಸ್ಥಳವಾಗಿ ಪೂಜಿಸುತ್ತಾರೆ ಎಂದು ಅವರು ವರದಿಯಲ್ಲಿ ಹೇಳಿದರು. ಆದರೆ ಮುಸ್ಲಿಮರು ಮಸೀದಿ ಇದೆ ಎಂದು ಹೇಳಿಕೊಂಡು ಸಮಸ್ಯೆ ಸೃಷ್ಟಿಸುತ್ತಿದ್ದಾರೆ ಎಂದು ವರದಿಯಲ್ಲಿ ಹೇಳಿ, ಅದು ಒಂದು ಹಿಂದೂ ದೇವಾಲಯ ಎಂದು ಬರೆದರು. ಅದಕ್ಕೆ ಸರ್ಕಾರ ಭೂಮಿ ಮಂಜೂರು ಮಾಡಿ, ದೊಡ್ಡ ದೇವಸ್ಥಾನವನ್ನು ಅಲ್ಲಿ ನಿರ್ಮಿಸಬೇಕು ಎಂದು ಸಲಹೆ ನೀಡಿದರು. ಹಾಗೆಯೆ ಮುಸ್ಲಿಮರು ಆ ಪ್ರದೇಶಕ್ಕೆ ಹೋಗುವುದನ್ನು ನಿಷೇಧಿಸಬೇಕು ಎಂದು ಅವರು ವರದಿಯಲ್ಲಿ ಹೇಳಿದರು.

ಆ ವರದಿಯನ್ನು ಆಧರಿಸಿ ನಾಯರ್ ಅವರು ದೇವಸ್ಥಾನದ 500 ಮೀಟರ್ ವ್ಯಾಪ್ತಿಯೊಳಗೆ ಮುಸ್ಲಿಮರು ಹೋಗುವುದನ್ನು ನಿಷೇಧಿಸಿ ಆದೇಶ ಹೊರಡಿಸಿದರು. (ಇಲ್ಲಿಯವರೆಗೆ ಈ ನಿಷೇಧವನ್ನು ತೆಗೆದುಹಾಕಲು ಸರ್ಕಾರ ಅಥವಾ ನ್ಯಾಯಾಲಯಕ್ಕೆ ಸಾಧ್ಯವಾಗಿಲ್ಲ ಎಂಬುದು ಗಮನಾರ್ಹವಾಗಿದೆ). ಇದನ್ನು ಕೇಳಿದ ನೆಹರೂ ಬೇಸರಗೊಂಡರು ಮತ್ತು ವ್ಯಗ್ರರಾದರು. ಈ ಪ್ರದೇಶದಿಂದ ಹಿಂದೂಗಳನ್ನು ತಕ್ಷಣವೇ ಸ್ಥಳಾಂತರಿಸಲು ಮತ್ತು ರಾಮ್ ಲಲ್ಲಾನನ್ನು ತೆಗೆದುಹಾಕಲು ರಾಜ್ಯ ಸರ್ಕಾರ ಆದೇಶ ನೀಡಬೇಕೆಂದು ಅವರು ಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿಗೆ ತಿಳಿಸಿದರು.

ಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿ ಗೋವಿಂದ್ ವಲ್ಲಭ ಪಂತ್ ಅವರು ನಾಯರ್ ಅವರಿಗೆ ತಕ್ಷಣವೇ ಹಿಂದೂಗಳನ್ನು ಸ್ಥಳಾಂತರಿಸಲು ಮತ್ತು ರಾಮಲಲ್ಲಾನ ವಿಗ್ರಹವನ್ನು ತೆಗೆದುಹಾಕಲು ಆದೇಶಿಸಿದರು. ಆದರೆ ಆದೇಶವನ್ನು ಜಾರಿಗೊಳಿಸಲು ನಾಯರ್ ನಿರಾಕರಿಸಿದರು. ಇನ್ನೊಂದೆಡೆ ರಾಮ ಲಲ್ಲಾಗೆ ನಿತ್ಯ ಪೂಜೆ ಸಲ್ಲಿಸಬೇಕು ಎಂದು ಮತ್ತೊಂದು ಆದೇಶ ಹೊರಡಿಸಿದರು. ಪೂಜೆಗೆ ತಗಲುವ ವೆಚ್ಚ ಹಾಗೂ ಪೂಜೆ ಸಲ್ಲಿಸಿದ ಅರ್ಚಕರ ವೇತನವನ್ನು ಸರಕಾರವೇ ಭರಿಸಬೇಕೆಂದು ಕೂಡ ತಮ್ಮ ಆದೇಶದಲ್ಲಿ ತಿಳಿಸಿದರು. ಈ ಆದೇಶದಿಂದ ಕೋಪಾವಿಷ್ಟರಾದ ನೆಹರು ತಕ್ಷಣವೇ ನಾಯರ್ ಅವರನ್ನು ಸೇವೆಯಿಂದ ತೆಗೆದುಹಾಕಲು ಆದೇಶಿಸಿದರು. ವಜಾಗೊಳಿಸಿ ಆರ್ಡರ್ ಬಂದಾಗ, ನಾಯರ್ ಅವರು ಅಲಹಾಬಾದ್ ನ್ಯಾಯಾಲಯಕ್ಕೆ ಹೋದರು ಮತ್ತು ನೆಹರೂ ಅವರ ವಜಾಗೊಳಿಸುವ ಆದೇಶದ ವಿರುದ್ಧ ಸ್ವತಃ ಯಶಸ್ವಿಯಾಗಿ ವಾದಿಸಿದರು.

ನಾಯರ್ ಅವರನ್ನು ಪುನಃ ನೇಮಕ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳಬೇಕು ಮತ್ತು ಅದೇ ಸ್ಥಳದಲ್ಲಿ ಕೆಲಸ ಮಾಡಲು ಅವಕಾಶ ನೀಡಬೇಕು ಎಂದು ಕೋರ್ಟ್ ಆದೇಶಿಸುತ್ತದೆ. ನ್ಯಾಯಾಲಯದ ಆದೇಶ ನೆಹರೂ ಅವರ ಮುಖಕ್ಕೆ ಕಪ್ಪು ಮಸಿ ಬಳಿದಂತೆ ಭಾಸವಾಯಿತು. ಈ ಆದೇಶವನ್ನು ಕೇಳಿದ ಅಯೋಧ್ಯೆಯ ನಿವಾಸಿಗಳು ನಾಯರ್ ಅವರನ್ನು ಚುನಾವಣೆಯಲ್ಲಿ ಸ್ಪರ್ಧಿಸುವಂತೆ ಒತ್ತಾಯಿಸಿದರು. ಆದರೆ ಸರ್ಕಾರಿ ನೌಕರನಾಗಿರುವ ತನಗೆ ಚುನಾವಣೆಗೆ ನಿಲ್ಲಲು ಸಾಧ್ಯವಿಲ್ಲ ಎಂದು ನಾಯರ್ ತಿಳಿಸಿದರು. ಆಗ ಅಯೋಧ್ಯೆಯ ನಿವಾಸಿಗಳು ನಾಯರ್ ಅವರ ಪತ್ನಿ ಸ್ಪರ್ಧಿಸಬೇಕೆಂದು ಬಯಸಿದರು. ಜನರ ಮನವಿಯನ್ನು ಸ್ವೀಕರಿಸಿದ ಶ್ರೀಮತಿ ಶಕುಂತಲಾ ನಾಯರ್ ಅವರು ಉತ್ತರ ಪ್ರದೇಶದ ಮೊದಲ ವಿಧಾನಸಭೆ ಚುನಾವಣೆಯ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಅಯೋಧ್ಯೆಯಲ್ಲಿ ಅಭ್ಯರ್ಥಿಯಾಗಿ ಕಣಕ್ಕೆ ಇಳಿದರು.

ಆಗ ದೇಶದೆಲ್ಲೆಡೆ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ ಅಭ್ಯರ್ಥಿಗಳು ಗೆದ್ದಿದ್ದರು. ಆದರೆ ಅಯೋಧ್ಯೆಯಲ್ಲಿ ಮಾತ್ರ ನಾಯರ್ ಪತ್ನಿ ವಿರುದ್ಧ ಸ್ಪರ್ಧಿಸಿದ್ದ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ ಅಭ್ಯರ್ಥಿ ಸಾವಿರಾರು ಮತಗಳ ಅಂತರದಿಂದ ಸೋತರು. ಶ್ರೀಮತಿ ಶಕುಂತಲಾ ನಾಯರ್ ಅವರು 1952 ರಲ್ಲಿ ಜನಸಂಘವನ್ನು ಸೇರಿದರು ಮತ್ತು ಸಂಘಟನೆಯನ್ನು ಅಭಿವೃದ್ಧಿಪಡಿಸಲು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದರು. ಆಘಾತಕ್ಕೊಳಗಾದ ನೆಹರು ಮತ್ತು ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ ನಾಯರ್ ಮೇಲೆ ಒತ್ತಡ ಹೇರಲು ಆರಂಭಿಸಿದರು. ಆಗ ಅವರು ತಮ್ಮ ಹುದ್ದೆಗೆ ರಾಜೀನಾಮೆ ನೀಡಿ ಅಲಹಾಬಾದ್ ಹೈಕೋರ್ಟ್‌ನಲ್ಲಿ ವಕೀಲರಾಗಿ ಕೆಲಸ ಮಾಡಲು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದರು.

1962 ರಲ್ಲಿ ಸಂಸತ್ತಿಗೆ ಚುನಾವಣೆ ಘೋಷಣೆಯಾದಾಗ, ಜನರು ನಾಯರ್ ಮತ್ತು ಅವರ ಪತ್ನಿಯನ್ನು ಸ್ಪರ್ಧಿಸಲು ಮನವೊಲಿಸುವಲ್ಲಿ ಯಶಸ್ವಿಯಾದರು. ಅವರು ನೆಹರೂ ಅವರ ಮುಂದೆ ಹೋಗಿ ನಿಂತು ಅಯೋಧ್ಯೆಯ ಬಗ್ಗೆ ಮಾತನಾಡಬೇಕೆಂದು ಬಯಸಿದ್ದರು. ಜನರು ಬಹ್ರೈಚ್ ಮತ್ತು ಕೈಸರ್‌ಗಂಜ್ ಎರಡೂ ಕ್ಷೇತ್ರಗಳನ್ನು ಗೆಲ್ಲಲು ನಾಯರ್ ದಂಪತಿಗೆ ಸಹಾಯ ಮಾಡಿದರು. ಅದೊಂದು ಐತಿಹಾಸಿಕ ಸಾಧನೆಯಾಗಿ ಪ್ರಸಿಧ್ಧಿಯಾಗಿದೆ. ಇನ್ನೂ ಆಶ್ಚರ್ಯಕರ ಸಂಗತಿ ಏನೆಂದರೆ, ಅವರ ಚಾಲಕ ಕೂಡ ಫೈಸಲಾಬಾದ್ ಕ್ಷೇತ್ರದಿಂದ ರಾಜ್ಯ ವಿಧಾನಸಭೆಯ ಸದಸ್ಯರಾಗಿ ಆಯ್ಕೆಯಾದದ್ದು(ನೀವು ನಂಬಲೇಬೇಕು).

ನಂತರ ಇಂದಿರಾ ಆಡಳಿತ ದೇಶದಲ್ಲಿ ತುರ್ತು ಪರಿಸ್ಥಿತಿ ಹೇರಿ ದಂಪತಿಯನ್ನು ಬಂಧಿಸಿ ಜೈಲಿನಲ್ಲಿಟ್ಟರು. ಆದರೆ ಅವರ ಬಂಧನವು ಅಯೋಧ್ಯೆಯಲ್ಲಿ ಭಾರಿ ಕೋಲಾಹಲಕ್ಕೆ ಕಾರಣವಾಯಿತು ಮತ್ತು ಹೆದರಿದ ಸರ್ಕಾರ ಅವರನ್ನು ಜೈಲಿನಿಂದ ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡಿತು. ದಂಪತಿಗಳು ಅಯೋಧ್ಯೆಗೆ ಹಿಂದಿರುಗಿದರು ಮತ್ತು ತಮ್ಮ ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಕೆಲಸವನ್ನು ಮುಂದುವರೆಸಿದರು. ಬಿಜೆಪಿಯು ಅಯೋಧ್ಯೆಯಿಂದ ಒಂದೆರಡು ಬಾರಿ ಹೊರತುಪಡಿಸಿ ವಿಧಾನಸಭೆ ಮತ್ತು ಸಂಸತ್ತಿನ ಚುನಾವಣೆಗಳಲ್ಲಿ ಯಾವಾಗಲೂ ಗೆಲುವು ಸಾಧಿಸುತ್ತಿದೆ.

ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯದ ನಂತರ ಅಯೋಧ್ಯೆ ಪ್ರಕರಣವನ್ನು ಮೊದಲು ನಿಭಾಯಿಸಿದವರು ನಾಯರ್. ಅದನ್ನು ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ಅವರೇ ನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತಿದ್ದರು. ಮತ್ತು ಈಗಲೂ ಅವರು ಅಧಿಕಾರಿಯಾಗಿ ಹೊರಡಿಸಿದ ಆದೇಶಗಳನ್ನು ಬದಲಿಸಲು ಹಿಂದೂ ವಿರೋಧಿಗಳಿಗೆ ಸಾಧ್ಯವಾಗಿಲ್ಲ. ನಾಯರ್ ಹೊರಡಿಸಿದ ಆದೇಶದ ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ ರಾಮಲಲ್ಲಾನ ಪೂಜೆಗಳು ಮತ್ತು ದರ್ಶನವು ಈಗಲೂ ಮುಂದುವರೆದಿದೆ. 1976 ರಲ್ಲಿ, ಶ್ರೀ ನಾಯರ್ ಅವರು ತಮ್ಮ ಊರಿಗೆ ಮರಳಲು ಬಯಸಿದ್ದರು. ಆದರೆ ಜನರು ಅವನನ್ನು ಹೋಗಲು ಬಿಡಲಿಲ್ಲ. ಆದರೆ, ಕೊನೆಯ ದಿನಗಳಲ್ಲಿ ಹುಟ್ಟೂರಿನಲ್ಲೇ ಇರಬೇಕೆಂದು ಬಯಸಿ ನಾಯರ್ ಜನತೆಗೆ ವಿದಾಯ ಹೇಳಿದರು.

ನಾಯರ್ ಅವರು 7ನೇ ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 1977 ರಂದು ತಮ್ಮ ಸ್ವಗ್ರಾಮದಲ್ಲಿ ಶ್ರೀ ರಾಮಚಂದ್ರ ಮೂರ್ತಿಯ ಪಾದಕಮಲಗಳಿಗೆ ಶರಣಾದರು. ಅವರ ಸಾವಿನ ಸುದ್ದಿ ಕೇಳಿ ಅಯೋಧ್ಯೆಯ ನಿವಾಸಿಗಳು ಅಕ್ಷರಷಃ ಕಣ್ಣೀರು ಸುರಿಸಿದ್ದರು. ಅವರ ಚಿತಾಭಸ್ಮವನ್ನು ಸ್ವೀಕರಿಸಲು ಒಂದು ಗುಂಪು ಕೇರಳಕ್ಕೂ ತೆರಳಿತು. ಚಿತಾಭಸ್ಮವನ್ನು ಬಹಳ ಗೌರವದಿಂದ ಸ್ವೀಕರಿಸಲಾಯಿತು. ಅವರನ್ನು ಅಲಂಕೃತ ರಥದಲ್ಲಿ ಕರೆದುಕೊಂಡು ಹೋಗಿ ಅಯೋಧ್ಯೆಯ ಸಮೀಪವಿರುವ ಸರಯೂ ನದಿಯಲ್ಲಿ ಮುಳುಗಿಸಲಾಯಿತು. ಅಲ್ಲಿ ಆ ನದಿಯಲ್ಲಿ ಶ್ರೀರಾಮನು ಪ್ರತಿದಿನ ಸ್ನಾನ ಮಾಡಿ ಸೂರ್ಯನನ್ನು ಪೂಜಿಸುತ್ತಾನೆ ಎಂದು ಹೇಳುತ್ತಾರೆ.

ನಾಯರ್ ಅವರ ಪ್ರಯತ್ನದಿಂದಾಗಿಯೇ ನಾವು ಅಯೋಧ್ಯೆಯ ಶ್ರೀ ರಾಮ ಜನ್ಮ ಭೂಮಿಯಲ್ಲಿ ಪೂಜೆ ಮಾಡಲು ಸಾಧ್ಯವಾಗಿದೆ. ಅವರನ್ನುಅಯೋಧ್ಯೆಯ ಜನರು ದೈವಿಕ ವ್ಯಕ್ತಿ ಎಂದು ಪರಿಗಣಿಸುವುದರಲ್ಲಿ ಆಶ್ಚರ್ಯವಿಲ್ಲ. ಅವನಿಲ್ಲದಿದ್ದರೆ ರಾಮನ ಜನ್ಮಸ್ಥಳ ಇಂದು ಭವ್ಯವಾದ ರಾಮಮಂದಿರವಾಗುತ್ತಿತ್ತೇ? ಇದು ದೊಡ್ಡ ಪ್ರಶ್ನಾರ್ಥಕ ಚಿಹ್ನೆಯಾಗಿ ಉಳಿದಿದೆ! ಇಂದಿನವರೆಗೂ ಶ್ರೀರಾಮ ಲಲ್ಲಾನನ್ನು ಪೂಜಿಸುವ ಹಿಂದೂಗಳ ಹಕ್ಕನ್ನು ಏಕಾಂಗಿಯಾಗಿ ಕಾಪಾಡಿದ ಶ್ರೀ ಕೆ.ಕೆ.ನಾಯರ್ ಅವರ ಕೀರ್ತಿಯೂ ಎಲ್ಲ ಕಡೆ ಮೊಳಗಲಿ.

ವಿಶ್ವ ಹಿಂದೂ ಪರಿಷತ್ತು ಅವರ ಹುಟ್ಟೂರಲ್ಲಿ ಭೂಮಿ ಖರೀದಿಸಿ ಅವರ ಸ್ಮಾರಕವನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಿದೆ. ಕೆ.ಕೆ ನಾಯರ್ ಅವರ ಹೆಸರಿನಲ್ಲಿ ಪ್ರಾರಂಭವಾದ ಟ್ರಸ್ಟ್ ನಾಗರಿಕ ಸೇವಾ ಪರೀಕ್ಷೆಗೆ ಹಾಜರಾಗುವ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳಿಗೆ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿವೇತನ ಮತ್ತು ತರಬೇತಿಯನ್ನು ನೀಡುತ್ತದೆ ಎಂಬುದನ್ನು ಇಲ್ಲಿ ಗಮನಿಸಬಹುದು.

ಮೂಲ ಮಾಹಿತಿ : Organiser