ಮನುಷ್ಯನಿಗೆ ಮನುಷ್ಯ ಏನಾಗಿರಬೇಕು?

  ಕೃತಜ್ಞತೆಯ ಭಾವವನ್ನು ಹೊಂದಿರುವುದು, ಕೃತಜ್ಞತೆಯನ್ನು ಹೇಳಿ ವ್ಯಕ್ತಪಡಿಸುವುದು, ಕೃತಜ್ಞತೆಯನ್ನು ಕೃತಿಯಲ್ಲಿ ತೋರ್ಪಡಿಸುವುದು ಇತ್ಯಾದಿ ವರ್ತನೆಯು ಮಾನವೀಯ ಸಂಬಂಧಗಳನ್ನು ಗಟ್ಟಿಗೊಳಿಸುವ ಗುಣವಾಗಿದೆ. ಈ ಗುಣದ ಮಹತ್ವವು ಅದರ ಲಾಭಗಳಿಂದಷ್ಟೇ ಗೊತ್ತಾಗುತ್ತದೆ. ಒಬ್ಬಾಕೆ ತಾಯಿಯನ್ನು ಕಳಕೊಂಡಿದ್ದ ತರುಣಿ ಮುಕ್ತವಾಗಿ ಹೇಳಿಕೊಂಡ ಮಾತುಗಳಲ್ಲೇ ಕೇಳಿ: ಆಕೆ ಸ್ವಪ್ರಯತ್ನದಿಂದ ಪರೀಕ್ಷೆಗಳಲ್ಲಿ ಅತ್ಯುನ್ನತ ಸಾಧನೆ ಮಾಡಿದ್ದಳು. ತಾನೇ ಅರ್ಜಿಗಳನ್ನು ಹಾಕಿ ಸಂದರ್ಶನಗಳಲ್ಲಿ ತೇರ್ಗಡೆಯಾಗಿ ಗಣನೀಯ ವೇತನವುಳ್ಳ ಹುದ್ದೆಯನ್ನು ಪಡೆದಿದ್ದಳು. ಆದರೆ ಏಕೈಕ ಪುತ್ರಿಯಾಗಿದ್ದ ಆಕೆಗೆ ಮನೆಯಲ್ಲಿದ್ದದ್ದು ಅಪ್ಪ ಮಾತ್ರ. ಆದರೆ ಆಕೆಗೆ ತನ್ನ ಅಪ್ಪನನ್ನು ಕಂಡರಾಗುತ್ತಿರಲಿಲ್ಲ. ಅವರು ತನ್ನ ಬೆಳವಣಿಗೆಗೆ ಏನೂ ಸಹಾಯ ಮಾಡಿಲ್ಲ, ತನ್ನ ಎಷ್ಟೋ ಸಹಪಾಠಿಗಳಿಗೆ ಅವರ ಅಪ್ಪಂದಿರು ಅದೆಷ್ಟು ಸಹಾಯ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದರು! ಅದರೆ ತನಗೆ ಅಂತಹ ಭಾಗ್ಯ ಸಿಕ್ಕಿಲ್ಲ. ತನ್ನದೇ ಸಾಧನೆಯಿಂದ ತಾನು ಬೆಳೆದಿದ್ದೇನೆ ಎಂಬ ಭಾವ ಹೊಂದಿದ್ದಳು. ಕೆಲಸ ಮುಗಿಸಿ ಅಪ್ಪ ದಣಿದು ಮನೆಗೆ ಬಂದಾಗ ಆಕೆ ನಗು ಬೀರಿ “ಬನ್ನಿ” ಎಂದು ಕುಡಿಯಲು ನೀರು ತಂದುಕೊಟ್ಟವಳಲ್ಲ. ಅಪ್ಪನ ಮುಖದಲ್ಲಿ ಮೂಡುತ್ತಿದ್ದ ಸಂಕಟದ ಭಾವ ಅವಳಿಗೆ ಗೋಚರಿಸುತ್ತಲೇ ಇರಲಿಲ್ಲ. ಏನೂ ಮಾತಾಡದೆ ತನ್ನ ಕೋಣೆಗೆ ಸೇರಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಿದ್ದಳು. ಹಾಗೆಂದು ಕೋಣೆಯಲ್ಲಿ ಒಬ್ಬಂಟಿಯಾಗಿದ್ದ ಅವಳ ಮನಸ್ಸೂ ಶಾಂತವಾಗಿರುತ್ತಿರಲಿಲ್ಲ. ಹೀಗೆ ಮನೆಯಲ್ಲಿ ನಿತ್ಯ ವ್ಯಗ್ರಳಾಗಿರುತ್ತಿದ್ದ ಅವಳ ಮುಖದಲ್ಲೂ ಸೌಂದರ್ಯದ ಸವಕಳಿಯಾಗುತ್ತಿತ್ತು. ಈ ಒತ್ತಡದ ಬದುಕಿನಿಂದ ಬದಲಾವಣೆ ಬೇಕೆಂದು ಬಯಸುತ್ತಿದ್ದ ಆಕೆಗೆ ಒಂದು ದಿನ ತಾನಾಗಿಯೇ ಜ್ಞಾನೋದಯವಾಯಿತು. ಅಪ್ಪ ತನಗಾಗಿ ಮಾಡಿದ ತ್ಯಾಗಗಳನ್ನು ಲೆಕ್ಕ ಹಾಕಿದಳು. “ಈ ತ್ಯಾಗಕ್ಕೆ ಅವರಿಗೆ ತಾನೇನು ಕೊಟ್ಟಿದ್ದೇನೆ?” ಎಂಬ ಪ್ರಶ್ನೆ ಮೂಡಿತು. “ಯಾಕೆ ಕೊಡಲಿಲ್ಲ?” ಎಂಬ ಪ್ರಶ್ನೆಯೂ ಜೊತೆಯಲ್ಲೇ ಮೂಡಿತು. ಆಗ ಆಕೆಗೆ ಸಿಕ್ಕಿದ ಉತ್ತರವೇ ತನ್ನೊಳಗಿರುವ ಕೃತಜ್ಞತೆಯ ಕೊರತೆ. ಹಾಗಾಗಿ ಆಕೆ ತಾನೇ ಬದಲಾದಳು. ಅಪ್ಪನಲ್ಲಿ ನಗುತ್ತ ಮಾತಾಡಿದಳು. ಅಪ್ಪನ ಮುಖದಲ್ಲೂ ನಗು ಮೂಡಿತು. ಹತ್ತಿರ ಕುಳಿತು “ಹೇಗಿದ್ದೀಯಪ್ಪಾ” ಎನ್ನು ಬೆನ್ನು ಸವರಿ ಕೇಳಿದಳು. ಮಾರ್ಕೆಟಿಗೆ “ನೀವೂ ಬನ್ನಿ” ಎಂದು ಕರೆದಳು. ಇಬ್ಬರೂ  ಜೊತೆಯಲ್ಲೇ ಹೋಗಿ ದಿನಸಿಗಳನ್ನು ಮತ್ತು ತರಕಾರಿಗಳನ್ನು ಆಯ್ದು ತಂದರು. ಈ ಸಾಹಚರ್ಯ ಆಕೆಯ ದೇಹದಲ್ಲಿ ಉಲ್ಲಾಸ ಮತ್ತು ಮನಸ್ಸಿನಲ್ಲಿ ಶಾಂತಿ ಮೂಡಿಸಿತ್ತು. ಸ್ಥಬ್ಧವಾಗಿದ್ದ ಮನೆಯಲ್ಲಿ ಮಾತುಕತೆ ಧ್ವನಿಸತೊಡಗಿತು. ತಮ್ಮ ಹೊರ ಜಗತ್ತಿನ ಅನುಭವಗಳನ್ನು ಇಬ್ಬರೂ ಹಂಚಿಕೊಳ್ಳತೊಡಗಿದರು. ಆಕೆಯಲ್ಲಿದ್ದ ಬೇಗುದಿ ಮತ್ತು ತಳಮಳಗಳೆಲ್ಲಾ ಕಳೆದು ಹೋದುವು. ತನ್ನ ಈ ಹೊಸ ವ್ಯಕ್ತಿತ್ವಕ್ಕೆ ತಾನು ತನ್ನ ತಂದೆಗೆ ಕೃತಜ್ಞಳಾಗಿರಬೇಕೆಂದು ಬಯಸಿದ್ದೇ ಕಾರಣವೆಂಬುದು ಆಕೆಗೆ ಸ್ಪಷ್ಟವಾಯಿತು. ಒಂದು ಸಮಾರಂಭದಲ್ಲಿ ತಾನು ಅಹಂಕಾರದ ಚಿಪ್ಪಿನಿಂದ ಹೊರಗೆ ಬಂದದ್ದನ್ನು ಮುಕ್ತವಾಗಿ ಹೇಳಿ ತಂದೆಯ ಕಾಲಿಗೆ ಬಿದ್ದು ನಮಸ್ಕರಿಸಿ ಕ್ಷಮೆ ಯಾಚಿಸಿದಳು. ಅಗ ಭಾವುಕರಾದ ಅಪ್ಪ ಆಕೆಯನ್ನು ಎಬ್ಬಿಸಿ ಆಲಂಗಿಸಿದ ದೃಶ್ಯ ಮಾರ್ಮಿಕವಾಗಿತ್ತು.

ರಾಮಾಯಣ ಬರೆಯುವ ಮೊದಲು ತನ್ನ ಕಥಾನಾಯಕ ಹೇಗಿರಬೇಕು ಎಂಬ ಪ್ರಶ್ನೆ ಕವಿಗೆ ಮೂಡಿದ್ದು ಹೀಗೆ:

ಕೋನ್ವಸ್ಮಿನ್ ಸಾಂಪ್ರತಂ ಲೋಕೇ ಗುಣವಾನ್ ಕಶ್ಚ ವೀರ್ಯವಾನ್|

ಧರ್ಮಜ್ಞಶ್ವ ಕೃತಜ್ಞಶ್ಚ ಸತ್ಯವಾಕ್ಯೋ ದೃಢವ್ರತಃ||

ಅದಕ್ಕೆ ಉತ್ತರವಾಗಿ ಸಿಕ್ಕಿದ ರಿಷಿವಾಕ್ಯ ಇದು. ಗುಣವಂತನೂ, ವೀರನೂ, ಧರ್ಮಜ್ಞನೂ ದೃಢತೆಯುಳ್ಳವನೂ ಆಗಿರುವುದರ ಜೊತೆಗೆ ಕೃತಜ್ಞನೂ ಆಗಿದ್ದವನೇ ಶ್ರೀರಾಮ. ಹಾಗಾಗಿ ಕೃತಜ್ಞತೆಗೆ ಇಷ್ಟೊಂದು ಮಹತ್ವವಿದೆ. ಆದರೆ ರಾಮಾಯಣ ಹೇಳುವುದಕ್ಕೆ ಒಂದು ಕಥೆಯಾಗಿ ಅಷ್ಟೇ ಉಳಿದಿದೆ. ರಾಮನ ದೇವಸ್ಥಾನ ಕಟ್ಟಿದ ಬಳಿಕವೂ ರಾಮನ ಆದರ್ಶಗಳ ಬೆಳಕು ಪಸರಿಸದಿರುವುದು ಖೇದಕರ. ಹಾಗಾಗಿಯೇ ನಮ್ಮ ರಾಜಕಾರಣ ಇಂದು ಪ್ರಕ್ಷುಬ್ಧವಾಗಿದೆ.

ಕೃತಜ್ಞತೆಯ ಭಾವಕ್ಕೆ ಪೂರಕವಾಗಿರಬೇಕಾದ್ದು ಕ್ಷಮಾಗುಣ. ರಾಮನಲ್ಲಿ ಕ್ಷಮಿಸುವ ಗುಣ ಇತ್ತು.  ಕ್ಷಮಾಗುಣ ಹಿರಿಯರಲ್ಲಿದ್ದಾಗ ಮಕ್ಕಳಲ್ಲಿ ಕೃತಜ್ಞತೆಯ ಭಾವ ಉದಿಸುತ್ತದೆ. ಇದು ಕೌಟುಂಬಿಕ  ಸಂಬಂಧಗಳನ್ನು ಬಲಪಡಿಸುತ್ತದೆ. ಆದರೆ ಇಂದಿನ ದಿನಗಳಲ್ಲಿ ಕ್ಷಮಿಸುವುದು ಹೆತ್ತವರಿಗೆ ಅನಿವಾರ್ಯ ಎಂತ ಮಕ್ಕಳು ತಿಳಿಯುತ್ತಿರುವ ಸಂದರ್ಭಗಳು ಹೆಚ್ಚು ಗೋಚರಿಸುತ್ತವೆ. ಅಂತಹವರಲ್ಲಿ ಕೃತಜ್ಞತೆಯ ಭಾವಕ್ಕೆ ಸೆಲೆ ಇಲ್ಲದಾಗಬಹುದು. ಹಾಗಾಗಿ ಪೋಷಕರು ಎಲ್ಲವನ್ನೂ ಕ್ಷಮಿಸುವುದು ಸರಿಯಲ್ಲ. ಅವರು ಮಕ್ಕಳನ್ನು ತಿದ್ದುವ ಕಾರ್ಯವನ್ನು ಮಾಡಬೇಕು. ಅದರಿಂದಾಗಿ ಮುಂದೆ ದೊಡ್ಡವರಾದಾಗ ಅಪ್ಪ ಅಮ್ಮನ ಮೇಲೆ ಭಕ್ತಿ ಮೂಡುವ  ಸಾಧ್ಯತೆ ಇದೆ. ವೃದ್ಧಾಪ್ಯದಲ್ಲಿ ಮಕ್ಕಳು ತೋರುವ ಇಂತಹ ಪ್ರೇಮ ಒಂದು ದೊಡ್ಡ ಆಸ್ತಿ.

ಆದರೆ ಕೃತಘ್ನ ರಾಜಕಾರಣಿಗಳನ್ನು ಪ್ರಜೆಗಳು ಕ್ಷಮಿಸುವುದು ನಿಲ್ಲಬೇಕು. ಪ್ರಜಾಪ್ರಭುತ್ವದಲ್ಲಿ ಅಧಿಕಾರಸ್ಥರಿಗೆ ಜನರು ಹೆದರುತ್ತಿರುವ ಪರಿಸ್ಥಿತಿ ಕಾಣುತ್ತಿದೆ. ಇದು ಬದಲಾಗಬೇಕಿದ್ದರೆ ಜನರು ಆಮಿಷಗಳಿಗೆ ಒಳಗಾಗುವುದು ನಿಲ್ಲಬೇಕು. ಅಥವಾ ರಾಜಕಾರಣಿಗಳು ಆಮಿಷಗಳನ್ನು ನೀಡುವುದು ಅಪರಾಧವೆಂಬ ಶಾಸನ ಬರಬೇಕು. ಆದರೆ ಶಾಸನಾಧಿಕಾರವೇ ರಾಜಕಾರಣಿಗಳ ಕೈಯಲ್ಲಿ ಇರುವಾಗ ಇಂತಹ ನಿರೀಕ್ಷೆ ನಿಜವಾಗಲು ಸಾಧ್ಯವೇ?

.